O-L-V van Zeven Smartenkerk - Machelen

Carol B.

Georiënteerde, landelijke zaalkerk in neo-romaanse stijl, gemarkeerd door een sober lijnenspel en dito vormgeving, gebouwd in 1928-1929 naar een ontwerp van architect Juliaan De Ridder (Sint-Lambrechts-Woluwe). De eerstesteenlegging van de nieuwe kerk gebeurde op 5 juli 1928, ze werd ingezegend op 15 september 1929 en de plechtige inwijding vond plaats op 3 augustus 1936 door Kardinaal Van Roey, zie gedenkstenen in het portaal. De intekening op het kadaster gebeurde in 1929 samen met de pastorie.

Voor de bouw werd gebruik gemaakt van gewapend beton en lokale zandsteen die gerecupereerd werd in de omgeving, zo werd er onder meer steen gebruikt afkomstig van de omheiningsmuur van het kasteel Beaulieu in Machelen, Woluwelaan nummer 100, en van het kasteel van markies d'Assche in het naburige Haren.

De plattegrond vertoont een vrij massief schip van vier traveeën met een smaller en lager koor van één travee met vlakke sluiting onder pannen zadeldaken; de rechthoekige, asymmetrisch geplaatste noordwestelijke toren onder tentdakje werd tijdens de Tweede Wereldoorlog verlaagd ten behoeve van het militaire luchtverkeer, zie de nabijheid van de militaire luchthaven van Melsbroek.

Westelijke puntgevel met brede rondboogpoort in trapsgewijs verdiepte omlijsting, voorzien van een met christelijke symboliek geornamenteerde sluitsteen en onderaan uitlopend op modernistische reliëfs van de Brusselse beeldhouwer Paul Stoffyn met de voorstelling van offerende gelovigen. Het centraal in de gevel geplaatste beeld van de Mater Dolorosa is van dezelfde beeldhouwer en dateert van 1925, zie signatuur; bekronend kruis in licht verheven metselwerk. Links bevindt zich de uitspringende en verjongende, massieve toren van drie ongelijke geledingen met een smalle, gevelhoge lichtsleuf en per verdieping verspringende gevelvlakken. Weekkapel als lagere annex aan de zuidzijde met blinde serliana, voorzien van tussenzuiltjes met teerlingkapiteel. Schip en koor worden verlicht door per twee of per drie gekoppelde, eenvoudig uitgewerkte rondboogvensters.

Interieur met bepleisterd tongewelf en steekkappen. Kruisweg, Paul Stoffyn, 1931-1934. Het orgel, van de hand van Jules Anneessens-Tanghe (Menen), is afkomstig van Kuregem en dateert uit de eerste helft van de negentiende eeuw. Het naamplaatje op de prospectzijde vermeldt: "Jules Anneessens-Tanghe/ Leverancier van zijne Heiligheid den Paus Meenen/ Meenen".

Carl D.